Filmdocumentaire ‘The Dmitriev Affair’ met na afloop gesprek met regisseur Jessica Gorter

Joeri Dmitriev graaft in deze documentaire op wat de huidige Russische machthebbers het liefst willen vergeten. Na jarenlang zoeken vindt hij in de naaldbossen in Noordwest-Rusland massagraven met duizenden heimelijk geëxecuteerden tijdens Stalins ‘Grote Terreur’ van 1937. 

Joeri Dmitriev en hond Gresna

Niet de Russische overheid, maar Dmitriev spoort onvermoeibaar hun identiteiten op in de archieven en organiseert herdenkingen voor de nabestaanden. Dankzij zijn inspanningen weten zij eindelijk waar hun verdwenen familieleden zijn gebleven. Dat hij zelf als baby is achtergelaten in een kraamkliniek, maakt hem een man met een missie: “Als mens moet je mogen weten waar je vandaan komt en waar je familie is begraven.” 

Terwijl het buitenland steeds meer erkenning toont voor deze ‘archeoloog van de terreur’, wordt Dmitriev in Rusland verdacht gemaakt als iemand die met het Westen heult. Dan wordt hij gearresteerd, op basis van een gefabriceerde aanklacht. Tragisch precies voorspelt Dmitriev zijn eigen toekomst en dat van zijn land. 

Joeri Dmitriev kreeg voor zijn werk meerdere prijzen, waaronder de Sacharov Vrijheidsprijs en het Poolse Gouden Kruis van Verdienste. Dmitriev was het hoofd van de Karelische afdeling van de inmiddels ontbonden mensenrechtenorganisatie Memorial, die in 2022 de Nobelprijs voor de Vrede ontving. 

Jessica Gorter studeerde regie-documentaire en montage aan de Nederlandse Televisie Academie in Amsterdam. In haar jeugd woonde ze enkele jaren in de Verenigde Staten en na haar studie verbleef ze langere tijd in Rusland. Haar beleving van deze verschillende werelden, gevoed door haar passie voor fotografie, vormt een belangrijke basis voor haar verdere werk. Haar bekroonde filmms ‘900 dagen’ (2011, mythe en werkelijkheid van de blokkade van Leningrad, ‘De Rode Ziel’ (2017, wegkijken op z’n Russisch) worden veelvuldig in binnen- en buitenland op filmfestivals, bioscoop, universiteiten en televisie vertoond. 

In 2014 ontving Jessica het prestigieuze Documentaire Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor de ‘de kundige en doorwrochte wijze waarop ze research verricht en haar rake en gelaagde aanpak van de thematiek.’ Sinds 2019 is zij als docent verbonden aan de filmopleiding van de Vermont College of Fine Arts in de Verenigde Staten.

De tafel Kunst & Cultuur van de Nieuwe Eper Sociëteit vertoont deze documentaire op donderdagavond 15 mei 2025; 19:30u – ~21:45 (koffie/thee vanaf 19:00u) in de ds Prinszaal van Kulturhus Epe, Stationsstraat 25, 8161 CP Epe. Toegang is gratis na aanmelding via kunst.cultuur@nesepe.nl.